سنگسری نویسی

دکتر احمد صداقتی

روان پزشک و کارشناس ارشد زبان شناسی

شیوه نوشت یا رسم الخط که در نوشته های پیشین بعنوان  “دەبایین” به آن اشاره شده است همواره یکی از ضروریات هر جامعه زبانی جهت به نگارش در آوردن زبان و میراث پربار معنوی همراه آن بوده و دراین نوشته برنامه “سەنگسەری دەبایین” حضور دلبستگان و علاقه مندان این زبان معرفی می شود که جهت رعایت اصل سادگی و اختصار ، مطلب به دو بخش الف) معرفی برنامه طراحی شده جهت نگارش زبان سنگسری و ب) اطلاعات تکمیلی  تقسیم شده است که دربخش دوم که بصورت نوشته ای مستقل خواهد بود در رابطه با توضیحات علمی و مستندات کار بحث خواهد شد.

الف) معرفی برنامه

این برنامه که توسط یکی از سنگسرهای جوان، باهمت و پرشور طراحی شده است در اصل همان رسم الخط فارسی ( جهت پیشگیری از مشکلاتی که در آموزش و بکارگیری بوجود می آید) با اعمال تغییرات لازم و ضروری جهت سنگسری سازی آن بوده به نحوی که کاربران گرامی می توانند از این برنامه جهت تایپ متون فارسی نیز استفاده کرده و نیازی به نصب دو برنامه جداگانه در رایانه خود نخواهند داشت.

دانلود برنامه

تغییرات بوجود آمده شامل:

1- استفاده از کلیدهای shift + i جهت تایپ حرف ” ە ”  که معادل حرف   ” a ” در لاتین و یا آوای [ӕ] در  فونتیک بین المللی بوده  و این حرف در نوشتن به حرف بعدی خود نمی پیوندد مانند واژه   خەبەر  دەفەر.

 2-  استفاده از shift+o جهت تایپ حرف ” ۆ ” که معادل  [o]  در فونتیک و لاتین میباشد مانند واژه  “مۆر “به معنی  مادر و یا “خۆر” که معادل آفتاب است

 3-  استفاده از shift+u  جهت تایپ حرف “ۊ” که معادل [u] در فونتیک و لاتین هست مانند واژه “سۊر” به معنی سرخ .

 4-  استفاده از shift+e  جهت تایپ حرف ” ێ ” که معادل [e]  در فونتیک و لاتین می باشد مانند ” پێ ” بمعنی پا و یا نام آشنای ” دێ ”  که نام شهر سپند سنگسرزبانان است.

 5- استفاده از shift+w جهت تایپ حرف ” ۉ ”  که از واجهای خاصه زبان سنگسری بوده که دو آوای [ω]  و [ʉ] در آوانویسی بین المللی را می توان بعنوان برابر های احتمالی آن در نظر گرفت . این واج در زبان فارسی معادل ندارد و از واژه های نمونه جهت مثال می توان به ” بۉر” بمعنی گوسفند سیاه و ” لۉر” که نوعی فرآورده لبنی است اشاره نمود.

 6- استفاده از shift+g جهت تایپ حرف ” ۂ ”  که یکی از واکه های اصلی در زبان سنگسری بوده که گستردگی آن در این زبان بنحوی است که کمتر واژه ای را میتوان در این زبان یافت که از این واکه(مصوت) بهره نبرده باشدو این امر آن را به شاه واکه این زبان تبدیل کرده است. نشانه [ə] در آواشناسی بین المللی معادل آن بوده و کاربرد آن در زبان سنگسری به دو صورت شدید و خفیف بوده که نوع خفیف عموما در ابتدا و وسط واژه آمده و در نوشتار از آن صرف نظر می شود ولی نوع شدید آن  عمدتا در انتهای واژه می آید ودرج آن در نوشار الزامی است. از نوع خفیف می توان به واژه های ” برێ ” بمعنی برادر و ” پتۊم ” بمعنی شکم اشاره نمود که هر چند حروف “ب” و “پ” در این دو واژه واجد واکه “ۂ” است ولی در نگارش واکه فوق درج نشده است. واژه های ” کۂ ” و ” شۂ ” مثال نوع شدید این واکه بوده واین دو واژه بمعنی یک و سه است.

 جهت نصب این برنامه کافی است بعد از دانلود کردن در رایانه خود بر روی set up  آن کلیک کنید. برنامه به صورت اتوماتیک در قسمت language ویندوز قرار گرفته و با تنظیم زبان رایانه خود با عنوان sangsari در پنجره input language میتوانید براحتی از آن برای هر دو زبان فارسی و سنگسری استفاده کرده و لذت برید.

 در پایان نشانه های “سەنگسەری دەبایین” که به صورت ایرانی و لاتین برابرسازی شده حضورتان ارائه می شود

	ایرانی	لاتین	فونتیک	مثال
1	ا	Â	[â]	ئارۉ(امروز)                              εârω
2	ب	B	[b]	بۉن(این)                                   yωn
3	پ	P	[p]	پێ(پا) – دێ(نام شهر)pe – de
4	ت – ط	T	[t]	تار(تار)târ
5	ج	J	[j]	جماشۉر(نوعی ابزار ظرفشویی)   jmâšωr
6	چ	č	[č]	چردۂ(شاخه های خشک)črdə
7	خ	x	[x]	خۆلی(خالی)xoli
8	د	D	[d]	دار(درخت)dâr
9	ر	R	[r]	رێ(راه)re
10	ز – ذ – ض – ظ	Z	[z]	زنافەر(بسیار کوچک)znâfar
11	ژ	Ž	[ž]	ژن(همسر)žn
12	س – ث – ص	S	[s]	سۆت(نمای ساختمان)                       sot
13	ش	Š	[š]	شیوا(رنگ گوسفند)šivâ
14	ف	F	[f]	فەند(فن)                                    fand
15	ق – غ	Q	[q]	قەند(قند)qand
16	ک	K	[k]	کێ(خانه)                                      ke
17	گ	G	[g]	گرماوۂ(حمام)grmâvə
18	ل	L	[l]	لۉر(نوعی محصول لبنی)lωr
19	م	M	[m]	مۆر(مادر)mor
20	ن	N	[n]	نۊر(نور)nur
21	ه	A	[ӕ]	سەر(سر) – دەفەر(مهلت)sar- dafar
		H	[h]	ئاهنگ(آهنگ)âhng                        ε
22	ۂ	ə	[ə]	کۂ(یک) – شۂ(سه)kə – šə
23	و	V	[v]	شوی (پیراهن)švi
24	ۊ	U	[u]	شۊی (شوهر)šuy
25	ۆ	O	[o]	مەس مۆ(آذر در گاهشمار سنگسری)mas mo
26	ۉ	ω – ʉ	[ω]	روۉن(روغن)                             rvωn
27	ێ	E	[e]	پێ(پا)pe
28	ی	I	[i]	پی(پی)pi
		Y	[y]	سێی(صد)sey
29	ئ – ع	ε	[?]	ئاسمۉن(آسمان)εâsmωn

 مژده بعدی ما ورژن لاتین این “دەبایین” جهت استفاده بین المللی است.

Twitter Facebook Google+ Share on LinkedIn Pinterest Telegram Whatsapp

برچسب‌ها:احمد صداقتی, زبان سنگسری

---

این مطالب را هم بخوانید ...

هند ، سگسار و سنگسر

همایش تخصصی زبان سنگسری

نقش زبان مادری در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

زبان سنگسری ثبت ملی شود

از 4 عنوان کتاب در همایش تخصصی زبان سنگسری رونمایی شد

29 پاسخ به “سنگسری نویسی”

1. عباس معالی سنگسری 19/3/1394 گفت:

   ۱۹ خرداد ۱۳۹۴ در ۴:۳۹ ب٫ظ

   باسلام به سالار مردان نستوه برای اولین بارسنگسری نویسی واظهارات عزیزان راخواندم دیدم همه چیز درنظر آقایان عزیزبسیارجدی است وجناب دکتر صداقتی گرامی بسیار مصمّم، پی گیرکار مهم وسختی است .امیدوارم جناب ایشان بااستعانت از خدای بزرگ وهمراهی وهمکاری یاران صاحب نظروتوانمنددراین راهِ در واقع بی انتهاتوفیقات فراوان یابند.بنده از سال 1364شعر سنگسری را شروع کردم.با معضلات نوشتاری دست به گریبان شدم ودر طول سالیان درازبا ایجاد علاِیم دستوری مشکل خود را ظاهراًحل کردم. حلّ کل مشکلاتِ پیشِ رو دارای ابعاد وسیعی است که تخصص و زمان زیاد می طلبدو شرح آن درمجال این مقال نیست .اگر عمر ی باقی باشد امیدوارم خدمت آقای دکتر برسم تا بیشتر ازمحضرشان فیض ببرم انشاءالله.اما عزیزان یاد آور دو مطلب شده بودند.
   اول واژه ی (سُت )باید عرض کنم اصل این کلمه (سُد)میباشد.وبمعنی چوب حمّالیست که دربالای درِ دروازه ی بیرون منازل ودرهای ورودی داخلی قرار میگیردوپاشنه ی بالایی در یا درهادرداخل خلل وفرجیست که در طرفین سُت تعبیه شده است. سُت تلفظ دیگر آن است .کلمه ی مقابل این واژه (جُد)میباشد وآن چوب تَرازی است که جهت شخم زدن بر گردن دوگاو نر قرار میدهندکه در زبان عربی و فارسی یوغ نام دارد.
   دوم واژه ی (چرده )که سنگسری آنرا با صدای خنثی تلفظ مینماد.این واژه مرکب از دو کلمه ی (چَر)وکلمه ی (دِه)میباشد وکلاً بمنی (به چَرِش دِهی) است و غرض ستاکهای تازه رخ زده ی درختان در فصل گرم است. 19/3/1394.

   پاسخ
2. گروسی گفت:

   ۱۹ دی ۱۳۹۳ در ۶:۳۵ ب٫ظ

   درود به جناب استاد صداقتی.از مقاله عالمانه شما بسیار استفاده کردم. به عنوان یک هموطن کرد تلاش ارزنده شما را در پاسداشت این گویش باستانی ایران زمین میستایم.لازم است به اطلاعتان برسانم که بسیاری از کلمات سنگسری با گویشهای متنوع کردی مشترکند.مثلا در گویش اورامی به امروز آرو میگویند.یا در گویش گروسی به درخت دار وبه شوهر شوی میگویند.پاینده باشید.

   پاسخ
3. انگیزه هاشمیانی گفت:

   ۲ دی ۱۳۹۱ در ۸:۵۵ ب٫ظ

   درودبر شما دکتر صداقتی عزیز.بسیار جالب ومفید بود . برقرار باشید .شب وروزتان خوش وروزگاران بروفق مرادتان باد

   پاسخ
   • صداقتی گفت:

     ۶ دی ۱۳۹۱ در ۳:۲۰ ق٫ظ

     سپاس و درود بر شماباد.
     لازم به اشاره است که متونی که با این رسم الخط نوشته شده در قسمت آرشیو ادبی این سایت قرار دارد که البته با توجه به شکل گیری تدریجی اندیشه و تجربه این شیوه نوشت تفاوت های جزئی در بین آنها به چشم می خورد.

     پاسخ
4. انگیزه هاشمیانی گفت:

   ۲ دی ۱۳۹۱ در ۸:۵۲ ب٫ظ

   درودبر شما دکتر صداقتی عزیز.بسیار جالب بود خیلی جالب ومفید بود . برقرار باشید .شب وروزتان خوش وروزگاران بروفق مرادتان باد

   پاسخ
5. قلعه بانی گفت:

   ۷ آذر ۱۳۹۱ در ۹:۱۹ ق٫ظ

   ey tad bagardiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

   پاسخ
6. بختیار ذوالفقارخانی گفت:

   ۲۵ آبان ۱۳۹۱ در ۱۱:۲۵ ب٫ظ

   جناب دکتر صداقتی گرامی
   با سپاس از زحمتی که متحمل میشوید تا زبان نوشتاری سنگسری مناسب داشته باشیم.به نظر حقیر یکی از اصولی که باید در اینکار در نظر گرفته شود رسم الخط و زیبایی خط است.این حروف پس از رفع برخی نواقص که توسط دوستا ن ذکر شد ممکن است بدون اشکال نوشتاری یا خواندن باشد اما در نگاه اول زیبا بنظر نمیرسد با حروفی جدا ازهم و پراکنده که اشتیاق یک نو آموز را از بین میبرد.گسستگی در کلمات زیاد است.فرض کنیم بخواهیم جمله ای زیبا را به زبان سنگسری و با خط نستعلیق بنویسیم( با این گسستگی درکلمات ،بنظر ناممکن میاید)

   پاسخ
   • صداقتی گفت:

     ۲۶ آبان ۱۳۹۱ در ۷:۴۱ ب٫ظ

     با سپاس ، نکته قابل تاملی است. ولی بنظر میرسد بخش بزرگی از این مسئله مربوط به تفاوت سیستم های رایانه ای باشد. اگر مشکلات نوشتاری و خواندن برطرف باشد می توان فونت بهتری را نیز با قابلیتهای فنی طراحی نمود. بعضی فونتها مانند vrinda, latha, mirriam , segoe و… ظاهرا تناسب بهتری دارند.

     پاسخ
7. نیلوفر صفاجو گفت:

   ۲۵ آبان ۱۳۹۱ در ۹:۰۹ ق٫ظ

   با عرض سلام و احترام خدمت همکار گرامی

   بسیار جالب بود
   اما مشکل !!!

   پاسخ
8. مشاور املاک گلستان گفت:

   ۲۳ آبان ۱۳۹۱ در ۹:۲۱ ب٫ظ

   با سلام مجدد
   فراموش شد که بنویسم در مثال جدول بالا چندمورد اشتباه وجود دارد اگر به یقین رسیدید اصلاح فرمائید
   ردیف دوم باید بون (بام) باشد چون مثال برای صامت ( ب ) آورده اید
   ردیف ششم معنای (چرده) شاخه های نازک و تر همراه با برگ درختان است که برای خوراک ( علوفه) دام از درخت قطع کنند
   ردیف دوازدهم همانگونه که آقا بختیار نوشتند (سُت به تخته یا الواری گفته میشود که در بالای دربهای چوبی قدیمی قرار داشت و در قسمتی از آن سوراخی تعبیه میشد تا پاشنه فوقانی درب درون آن قرار گرفته و چرخش نماید) بنابراین معنای نمای ساختمان نیست
   ردیف نوزدهم (موی) یعنی مادر ( اسم ) (هم موی) مادر ما… و (مور) در جمله می آید: (هم مور د بوا)
   به مادر ما بگو
   ردیف خالی بین 21 و 22 در گویش سنگسری واژه ( آهنگ ) نداریم بلکه واژه ( مقوم) داریم که بمعنای آهنگ یا همان مقام فارسی ( پرده های موسیقی )است
   شب بخیر ( آل ولر … آل ولر )

   پاسخ
9. مشاور املاک گلستان گفت:

   ۲۳ آبان ۱۳۹۱ در ۸:۴۳ ب٫ظ

   با سلام و تحیت
   نوشتید که : (آنگاه اگر من یا شما یا هر یک از دوستان اگر موافق با برنامه ای نباشیم یا سازگار با سلیقه خود نیافتیم لااقل بعنوان کارآزمایی آن طرح هم که شده با آن مخالفت نخواهیم کرد.)قصد مخالفت ندارم هدف پیشنهاداتی بود به منظور آسان نویسی واز آنسو آسان وسریع خواندن سنگسری زبانان این آخرین پست من بود
   و موفق باشید

   پاسخ
10. ئەمەد گفت:

    ۲۲ آبان ۱۳۹۱ در ۷:۴۸ ب٫ظ

    حضور دوست عزیز، مشاور املاک گلستان
    درفرصت های قبلی به چند نکته که جنابعالی اشاره کرده و الحق که نکات مورد اشاره شما نشان از توانایی و آشنایی شما به ظرافتهای دستوری داشته و این نکته جای مباهات داردپاسخ داده شد. امیدوارم توضیح ذیل زمینه بارورکردن بحث ایجاد شده را فراهم نماید و سیر وجهت موضوعات مطرح شده، از کور شدن مسیر پیشگیری کند. چرا که آرزوی تک تک هموندان سنگسریمان داشتن رسم الخطی رسا وکامل در جهت پویا نمودن زبان که گنجینه ای بجا مانده از نیاکانمان است میباشد. پرواضح است که اگر جهت گیری ما بر این ایده استوار باشد آنگاه اگر من یا شما یا هر یک از دوستان اگر موافق با برنامه ای نباشیم یا سازگار با سلیقه خود نیافتیم لااقل بعنوان کارآزمایی آن طرح هم که شده با آن مخالفت نخواهیم کرد.
    نکته اول که وظیفه خود میدانم به آن اشاره کنم ارج نهادن و گرامی داشتن یاد کسانی است که در این زمینه قبلا آثاری ارائه داده و مستقیم یا غیر مستقیم اینجانب از کارشان تاثیر گرفته ام . جای استاد بزرگ چراغعلی اعظمی سنگسری که ستاره جاوید و پرفروغ آسمان فرهنگ سنگسری است در این زمان خالی است هرچند مطالعه آثار ایشان در اصل موجب انگیزه مند شدن اینجانب از سالهای شصت و دوران دبیرستان در تتبع در فرهنگ و زبان مادریمان بوده است. شخصیت دیگر که ذکر یاد ایشان را واجب میدانم جناب آقای ناصرصباغیان بوده که به حق یکی از ذخایر گرانقدر جامعه سنگسری در زمان حاضر بوده ودر نوشتن کتاب بررسی زبان سنگسری سنگ تمام گذاشته است و مطالعه این کتاب را به همه دوستان توصیه میکنم . امیدوارم با حضور هرچه بیشترجوانان سنگسر در عرصه های علمی و شکل گیری مرکز سنگسرشناسی که آرزوی استاد فقیدمان نیز بوده است زمینه برای کارهای علمی بیشتر و نقد آثار بوجود آمده در فضای علمی جهت بالندگی کار فراهم آید.

    نکته دوم اشاره شما به حرف ” ه ” بعنوان فتحه و اینکه این برگرفته از کردی نوشت است و اینکه این واکه در زبانهای سنگسری و کردی اختلاف آوایی دارد. به استحضار است که حرف ” a ” در بسیاری از زبانها بعنوان واکه مورد نظر ما بکار می رود ، مگر همه آن زبانها شباهت مطلق آوایی دارند که همگی از این نشانه استفاده میکنند .در ثانی این فقط کردی نیست که از نشانه ” ە ” استفاده میکند ، مگر صدای آخر افعال ماضی یا همان صفات مفعولی مانند “گفته ، شنیده ، رفته ،….” در اکثر نواحی ایران و افغانستان و تاجیکستان همین واکه نیست و اینچنین نوشته نمی شود و جالب تر آنکه این خود به یکی از ضعف های رسم الخط فارسی تبدیل شده است که با اینکه لهجه ساکنان شهر تهران عوض شده و این واکه را ” e ” یا همان ” ێ” خودمان تلفظ میکنند ولی بصورت “ە ” مینویسند. آنگاه نوآموز در تلفظ ” ده ” گیج می شود که منظور عدد ده است یا روستا و ده .
    نکته سوم در امر تشدید بوده که نکته جالبی است. آنکه بسیاری از واژه های مشدد سنگسری در واکاوی افعال وواژه ها از حالت مشدد در می آیند مثلا عبارت (دختر است) در اصل در سنگسری ” دۆت هۆ ” بوده یا عبارت ( بزرگ است) بصورت ” مەس هە ” و ( خوابیده است) بصورت ” خۆت هه ” و بسیاری مثالهای دیگر که بعلت واج آرایی خاص زبان سنگسری این واژه ها در محاوره مشدد میشوند و مطمئنا در صورت کار و تحقیق در دستور زایشی زبان بسیاری از این رموز باز خواهد شد و بنظر اینجانب سبک نگارشی زبان سنگسری بسیار غنی تر از سبک محاوره ای آن بوده و چون ما در ابتدای راه هستیم مطرح کردن این نکات فنی پیچیده در کنار محاسن خود این ایراد را دارد که باعث پایین آمدن اعتماد بنفس افراد در محاوره نویسی شده و عملا موجب بازماندن طرح از اهداف عالیه خود خواهد شد
    نکته چهارم توصیه شما در چگونگی کار تحقیق و مطالعه بوده و استفاده از نحوه گفتار پیرزنان بالای 50 سال واینکه روش کار من نیز اینچنین بوده و باز هم چشم. وبه دوستان جوانتر نیز پیشنهاد میکنم در بکارگرفتن این شیوه جدی باشند تا کارشان از غنای بیشتری برخوردار باشد خاصه آنکه این سرمایه ها و گنجینه های ارزشمند مگر تا چند سال دیگر مهمان ما هستند؟

    نکته پنجم استفاده از تمامی همخوانها و واکه ها و دوسیلابی ها در جدول بوده که در مورد همه همخوانها و واکه ها بگمانم این کار صورت گرفته باشد بجز دو واکه ” ӕ ” و ” i ” که برای آنها از نشانه ” ە ” و ” ی” با توجه به ظرفیتهای بالقوه این دو نشانه واجی استفاده شده است و سعی شده است تا اصل اقتصادی بودن در کار رعایت شود. البته همانطور که میدانید هیچ رسم الخطی نمی تواند بطور تمام و کمال بازنمایاننده تمام آواهای زبان باشد و بیشتر بازتابی از آواهای واجد تمایز معنایی هستند.
    در مورد دوسیلابی ها ،همانطور که از اسمشان پیداست از استفاده از دو نشانه این امر محقق می شود. خصوصا ow” ” که وقتی واژه هایی همچون “شۆو” بمعنی شب و ” شۆوکی” بمعنی شبانه را با هم مقایسه کنیم این مطلب به ذهن متبادر می شود که ” w ” در حقیقت شکل تغییر یافته ای از ” v ” بوده و می توان در نگارش از ” ۆو ” استفاده نمود. مانند ” چۆو ” یا “خۆو” بمعنی چاه و خواب
    در مطالعه آثار بزرگوارانی که از آنها یاد شد نیز واج دیگری نیافتم و در استفاده از نشانه های لاتین سعی ام در پیروی از سبک نگارش استادزنده یاد چراغعلی اعظمی بوده است هر چند در اثر جناب صباغیان نیز تغایر خاصی ندیدم بجز نشانه “ʉ” در برابر “ω” و این تمایز بنظر من روشن نخواهد شد جز با آزمایشگاه فونتیک که در حال حاظر امکانش در ایران نیست.

    پاسخ
11. امید گفت:

    ۲۱ آبان ۱۳۹۱ در ۴:۵۰ ق٫ظ

    آقای صداقتی
    با سلام و تشکر از تلاش شما بنظر میرسد منظور از جلسه بیان شده توسط سرباز کوروش این است که چون تعداد کمی در شهر درباره طرز نوشتن به زبان سنگسری تحقیق کرده اند طبق جلسه خصوصی و نه برگزاری همایش و مانند آن میتوان از تجارب آنها استفاده کرد در این صورت موضوع به اقتصادی بودن و اقبال عامه ارتباطی پیدا نمی کند (البته بهتر است خود ایشان هم در این خصوص نظرشان را بیان نمایند ) .
    در ضمن پیشنهاد میدهم از آوردن حروف عربی در نوشتار سنگسری هم خودداری شود چرا که این موضوع اصالت زبان سنگسری را زیر سوال برده و طرح شما را هم دچار ضعف خواهد کرد . بازهم از تلاش شما متشکریم .

    پاسخ
12. سرباز کوروش گفت:

    ۲۰ آبان ۱۳۹۱ در ۷:۱۴ ق٫ظ

    بنام یزدان پاک
    جناب دکتر صداقتی ، درود
    ضمن تشکر دوباره از زحمات شما ، پیشنهاد میدهم که جهت برقراری شیوه نوشتاری سنسگسری از طریق نوشتاری زبانهای قدیمی به خصوص شیوه نوشتاری در اوستا و منشور حقوقی کوروش بزرگ و مانند آن بهره جوییم چون هم زبان ما کهن است و هم در زمان دفاع طرح کمتر مشکل ایجاد میشود ضمن اینکه بهتر است با افرادی که در این خصوص اقدام به تحقیق نموده اند جلسه برقرار و از نظرات آنها نیز بهره گیری شود این کار نیز میتواند بسیار مفید واقع شود . .

    پاسخ
    • ئەمەد گفت:

      ۲۰ آبان ۱۳۹۱ در ۱۰:۱۴ ب٫ظ

      درود بر شما
      پیشنهادتان وزین و زیباست ولی آنچه که در این میان اهمیت دارد جامعیت، اقتصادی بودن و پایایی کار است. کاش همه به اندازه شما علاقه مند به آیین کهن ودارای انگیزه در جهت استفاده از آثار آن بودند ولی واقعیت آنست که باید به اقتصادی بودن کار و اقبال عامه و چندین فاکتور دیگر نیز عنایت داشت که امکان پذیزی پیشنهاد شما را زیر سوال میبرد.

      پاسخ
13. مشاور املاک گلستان گفت:

    ۱۹ آبان ۱۳۹۱ در ۷:۴۷ ب٫ظ

    به گمانم نتوانستم موضوع را منتقل و تفهیم کنم
    یکم: بر اساس جدول بالا شما باید (دۆکتۆر سداقەتی) باشید چرا بصورت (دۆکتۆر صداقەتی) مینویسید؟ چون نیک میدانید آموخته های ذهنی خواننده راحت و سریع آگاه میشود که نام خانوادگی جنابعالی (صداقتی) است من هم همین را میگویم چونکه جناب آی باکلاه آموخته ذهنی اولیه ماست خیلی راحتتر و سریعتر از( ئا ) ابداعی شما خوانده میشود .
    من معتقدم که واژه پسرعمو را بصورت (آمپور) بنویسیم و جنابعالی میفرمائید بصورت (ئامپۊر ) اجازه بدهید قضاوت را به خوانندگان بسپاریم تا بفرمایند کدامیک راحتتر و سریعتر خوانده میشود.
    دوم:بهتر از من میدانید که حروف مشدد اولی ساکن است و دومی مصوت بنابراین اگربگوئیم ( بدلیل اینکه صدای حرف دوم در گویش سنگسری خفیف است لذا باید ازنوشتن آن صرفنظر کنیم) آنگاه خواننده در فهم صدای حرف دوم سرگردان میشود.
    سوم:از (ه)( چسبیده به حرف قبل از خود) بجای فتحه استفاده نموده اید که بر گرفته از کردی نوشت است با توجه به اینکه طرز تلفظ فتحه در گویش کردی با گویش سنگسری متفاوت است لذا پیشنهاد میشود فرم دیگری انتخاب نمائید. و پیشنهاد میکنم به تلفظ چند گویشگر سنگسری که بیشتر از 50 سال سن و کسانی که توانائی گویش فارسی را ندارند و ترجیحا بانوان گوش فرا دهید تا رموز و زیبائیهای این گویش دلکش را بهتر درک کنید.
    چهارم:الفبای گویش سنگسری شامل 23 صامت و 8 مصوت 2 دوسیلابی میباشد خوب است اینها در جدول شما متمایز شود.
    پنجم:…نکات دیگر در پست بعدی پایدار باشید

    پاسخ
    • ئەمەد گفت:

      ۲۰ آبان ۱۳۹۱ در ۱۰:۰۲ ب٫ظ

      حق با شماست، “سداقەتی “شاید صحیح تر از “صداقەتی” باشد، حتی اینبار نامم را کە احمد است بر اساس آنچه که اشاره شده است “ئەمەد” درج نموده ام.
      ولی پیشنهاد میشود حرف ص، ض، ذ و… دیگر حروف عربی که جزو واجهای سنگسری نیستند بعلت کثرت وجود لغتها ی با ریشه عربی در زبانهای ایرانی که شامل سنگسری نیز می شود ، نه بعنوان واج، بلکه بعنوان نمایشی دیگر از واجهای سنگسری در نوشته هایمان بیاوریم . یعنی “ص” را نه بعنوان یکی از حدوف الفبا یا واج زبان بلکه بعنوان نمایشی دیگر از حرف “س” در جدولمان داشته باشیم. این مسئله باعث غنی شدن نقش معنایی واژگان شده و با دیدن نوع نمایش یک واج میتوان به ریشه کلمه و برخی مفاهیم و معانی مستتر در آن پی برد.
      نکته بعدی ” ئا ” و “آ” است. اجازه دهید قبل از توضیح آن به واقعیتی اشاره کنم. همه ما وقتی از خیل و طعم و مزه لبنیاتش صحبت میکنیم بارها مشاهده کرده ایم که برخی از فرزندانمان که هیچ خاطره ای از آن دیار ندارند واکنش منفی نشان داده و ختی با اعتراض توهین آمیز که این “خۉرەش” یا فلان فراورده لبنی مزه پهن می دهد و… مواجه می شویم که عجین نبودن طعم و مزه آن فراورده با خاطرات خوش ییلاق است.
      در رسم الخط نیز همین قضیه صادق است. وقتی شما نشانه “ٹ ” یا “ۓ ” را می بینید ،یاد زبان اردوافتاده و یا وقتی نشانه “ﭫ” یا”ڨ” را مشاهده می کنید ذهنتان بسمت زبان کردی یا برخی از گونه های عربی میرود. چرا که این حروف نمادی از فرهنگ آن جوامع زبانی است. حال ” ئا ” وقتی با مفاهیم و خاطرات گران عجین گردد ، آنگاه بسیار زیباتر از ” آ ” خواهد شد. مفاهیمی همچون تلاش مردمان بلند همت و نیک اندیشی که حفظ و پاسداشت میراث نیاکانشان از دغدغه های فکری آنان بوده و این مردمان که سنگسر خوانندشان بعلت فرهیختگی خود دچار روزمرگی و مرگ فرهنگی نشده و در راستای زنده نگهداشتن یادگارهای هویتی خود پی شیوه نوشت بوده و به بحث میپردازند.
      ” ئا ” یاداور همت بلند آن مشاورین املاکی از این قوم است که بر خلاف رویه حاکم در دیگرجاها که تمام دغدغه شان بالاو پایین شدن قیمت ملک و زراندوزی است ، غم بارورشدن الفبای زبان خود داشته و در جهت آن تلاش می کنند.درود بر آنها
      ” ئا ” یادآور تلاش پزشکانی از این دیار است که با درک این واقعیت که ریشه بسیاری از بیماریها و اختلالات در مشکلات هویتی بوده و درک این که این ضعف باعث و بانی بسیاری از آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد است، کوشش و سرمایه گذاری در این زمینه را بر سرمایه گذاری های مادی ترجیح داده اند.
      ” ئا ” یادآور بحث و واکاوی فرهنگ و زبان سنگسر و دیدگان مشتاق به نتایج آن گفتگو هاست و انتظار به نگارش در آمدن زبان دیرینشان.
      ولی ” آ ” یادآور روزگار تاسف و حسرت است ، تاسف از این که چرا زبان مادریم اینچنین مورد بی مهری است. حسرت داشتن تصاویر و واژه های آشنا در کتاب. نگاره “چپۆتیم ” و ” پەنجۂ کەش” بجای سنگک و واژۂ ” وۆ ” و ” نۉن ” بجای آب و نان . یادآور آن کودک معصومی است که بجای دست نوازش بر سر خود سیلی سخت معلم بر گوش خود را بعلت گفتن ” دەس ” بجای ده حس کرده است.
      اینک قضاوت با خوانندگان خواهد بود که ” ئا ” را زیباتر ببینند یا “آ” را.

      بعلت طولانی شدن مطلب ادامه مطلب را به کامنت بعدی وامیگذارم

      پاسخ
      • مشاور املاک گلستان گفت:

        ۲۲ آبان ۱۳۹۱ در ۶:۰۲ ب٫ظ

        با سلام و تشکر گفتمان را از بستر علمی خارج کردید و احساسی و رمانتیک شد خواهر، خواهش، خواستن، موسی ، عیسی و … واژه های سختی برای یادگیری نوآموزان بوده وهست اکنون که سنگسری نوشت هدف است برای آسان خواندن اولین قدم رعایت دو موضوع لازم است :
        1 – استفاده از آموخته های ذهنی اولیه مانند : جناب آی باکلاه ( آ )…آرشه – آمپور – آسنک
        2 – برای دو مصوت خاص گویش سنگسری ( * و ” ) باید علامتی غیر از آنچه برای گویشهای دارای خط جهانی ابداع شده یافت ( تاکید میکنم جهانی رادیو چند موجی را روشن کنید و به گویشهای مختلف گوش بسپارید هرگز در هیچ زبانی این دو مصوت را نخواهی یافت کردی ،آذری ،انگلیسی، ژاپنی ، چینی و…. ) مانند : ک* ( یک ) ش* (سه) – ب”(باشد – پاسخ مثبت در قبول یک موضوع) د”ن* (برنج)
        اگر این دو موضوع رعایت شد آنگاه سنگسری نوشت شما آسان ،ساده و سزیع قابل خواندن میشود
        تا آسنک بعدی بدرود

        پاسخ
14. بختیار ذوالفقارخانی گفت:

    ۱۹ آبان ۱۳۹۱ در ۱۱:۳۸ ق٫ظ

    باسپاس از دکتر صداقتی گرامی،با عرض پوزش(سُت )به معنای نمای ساختمان نیست سُت به تخته یا الواری گفته میشود که در بالای دربهای چوبی قدیمی قرار داشت و در قسمتی از آن سوراخی تعبیه میشد تا پاشنه فوقانی درب درون آن قرار گرفته و چرخش نماید . در واقع بطریقی کار لولای امروزی را انجام میداد

    پاسخ
    • دۆکتۆر صداقەتی گفت:

      ۲۰ آبان ۱۳۹۱ در ۸:۱۴ ب٫ظ

      سپاس از شما
      یاداوری شما بجا و سۆت با قرار گرفتن در قسمت بالای در بنوعی زیربنای نمای سردر محسوب می شود.
      در ترانه های قدیمی در توصیف دختر بچه ها میگفتند:

      خەلی خارۂ دۆت هۆ
      سەر بەر یی سۆت هۆ
      تا خۆر دریندهۂ خۆت هۆ
      ….

      پاسخ
15. بیدقی فر گفت:

    ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۸:۱۵ ب٫ظ

    سلام و سپاس از شما

    پاسخ
16. مشاور املاک گلستان گفت:

    ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۷:۴۶ ب٫ظ

    آقا درود بر شما و سپاس فراوان از کوشش جنابعالی اما چند نکته کوچک:
    1- (آ) اولین حرفی که آموختیم وبا دستان کوچک خود واژه آب را نوشتیم چه اشکالی برای سنگسری نویسی دارد که ترکیب نا آشنای (ئا) را پیشنهاد می فرمائید ؟
    2- حرف (ۂ)را که برای واکه ویژه و خاص گویش سنگسری (که براستی در زبان فارسی معادلی ندارد)انتخاب نموده اید باید درهمه قسمتهای یک واژه بعنوان مصوت حرف قبل از خود قرار گیرد بنابراین :اۂسۂ (هم اکنون – حالا) ژۂن (همسر) کۂ(یک) و از آنجائی که بقول شما شدید و خفیف است اگر صرف نظر کنیم آنوقت در نوشتن واژه هائی که حروف مشدد دارند دچار مشکل میشوید مانند: اللم. قللم(اصطلاحی مانند :دوز و کلک)
    برککن (ته دیگ برنج) جلله وز(شور و نشاط در حرکات و گفتار – جلوه)
    3- باقی مطالب در پست بعدی و البته بعد از پاسخ جنابعالی خونابدون

    پاسخ
    • دۆکتۆر صداقەتی گفت:

      ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۸:۵۷ ب٫ظ

      با تشکر
      در بحث واج شناسی زبان ما دو واج “ۂ” و “ا” داریم که دو مقوله مستقل هستند. اولی یک غیر مصوت یا همخوان است مانند “ت” و “ب” و دومی را مصوت یا واکه مینامند مانند “ۆ” و “ێ”.اصولا واکه ها هیچگاه در اول کلمه نمی آیند و کاربردشان صدادار کردن همخوان ها است مانند “با” و “تا” و “نێ” و “نۆ”.
      یکی از ایرادات زبان فارسی ادغام این دو یعنی “ۂ” و “ا” در اول واژه هایی که با “ۂ” (یا همان همزه
      )شروع میشود بوده که این امر باعث ایجاد استثنا در رسم الخط شده است. در حالی که در موارد دیگراین کار صورت نمیگیرد مانند “با”و “تا”.
      در این شیوه نوشت- دەبایین – این استثنا که بار اضافه به قواعد رسم الخط وارد می کند برداشته شده است.
      در مورد حروف مشدد قاعده کلی در اکثر زبانهادوباره نوشتن واج تکرار شده است که در اینجا نیز از آن قاعده کلی پیروی شده است. وانگهی اضافه کردن علائم و نشانه هایی مانند اعراب و علامت تشدید یکی از مشکلات رسم الخط فارسی بوده که عملا در نوشته ها و متون از اعمال آن صرف نظر کرده ولذا این مسئله یکی از مشکلات افراد نوآموز شده است و حتی خواندن تلفظ کلمات جدید (مانند اسامی خارجی و نام شهرهای ناآشنا)را برای افراد باسواد نیز مشکل ساخته است.

      پاسخ
      • دۆکتۆر صداقەتی گفت:

        ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۹:۱۰ ب٫ظ

        البته این نکته نیز جای یادآوری دارد که ما دو واج “ۂ” و “ئ” داریم که اولی واکه و دومی همخوان با توضیحی که در بالا ارائه شد داریم و دراشاره ای که در پاسخ مشاور املاک گلستان شده است مراد “ئ” بوده که غیر مصوت یا همخوان است.

        پاسخ
17. دۆکتۆر صداقەتی گفت:

    ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۴:۳۰ ب٫ظ

    خەلی خا مەمنۊن، لۆتف دانهین (دانین)

    چون در نظر دارم این برنامه را بعنوان طرحی پیشنهادی برای استفاده دیگر زبانها و گویشهای بومی کشور در هشتمین همایش زبانشناسی ایران که در اواخر بهمن برگزار میشود ارائه دهم لذا همیاری دوستان موجب پیشقدمی سنگسرها در توسعه و اعتلای فرهنگی در باب زبان و زبانشناسی خواهد بود.
    دوستان با دنلود برنامه و نوشتن حتی یک کلمه بیشترین کمک رادر سرانجام رساندن این شروع و ارزیابی طرح خواهند داشت.
    با سپاس بیکران

    پاسخ
18. حمید گفت:

    ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۳:۲۵ ب٫ظ

    دکتر عزیز
    دست مریزاد. درود برشما

    پاسخ
19. عباس پورطاهریان گفت:

    ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۷:۴۹ ق٫ظ

    همت بزرگی بکار رفته و کار بزرگی انجام شده است. به آقای دکتر صداقتی و تک تک افرادی که در این کار سهمی داشته اند تبریک میگویم.
    این پایان کار نیست بلکه یک شروع شکوهمند است. تلاش بیشتری لازم است تا نواقص احتمالی رفع گردد و جامعیت خود را بیابد. همت همه سنگسریهای نازنین در این مهم ضروری است تا با حمایت فعال خود، کار اصولی و جامعی را به سرانجام برسانند.

    پاسخ
20. سرباز کوروش گفت:

    ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۷:۴۳ ق٫ظ

    به نام یزدان پاک
    جناب آقای صداقتی ، درود
    تلاش شما ستودنی است از زحمات شما بی نهایت سپاسگذارم، خیلی دوست دارم سنگسری بنویسم ولی تابحال شیوه نوشتاری ثابت و مدونی وجود نداشته ، امیدوارم زحمات شما و دیگران که در این زمینه تلاش میکنند هر چه زودتر به ثمر بنشیند تا بتوانیم سنگسری بنویسیم . به امید روزی که همیشه حتی در این سایت و سایتهای مشابه با زبان باستانی و کهن خویش تبادل نظر کنیم. بدرود

    پاسخ
21. بهنام حامدی گفت:

    ۱۸ آبان ۱۳۹۱ در ۶:۰۳ ق٫ظ

    جناب اقای دکتر صداقتی محقق پر تلاش وزحمتکش زادگاه عزیزمان ؛زحمات شما را ارج می نهیم و خسته نباشید .آفرین بر تلاش وکوشش شما.خیلی خوب بود

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دیدگاه

نام *

ایمیل *

وب‌ سایت

ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.

کد کپچا *

Δ